Bijdrage van Alex De Visscher (advocatenkantoor Crivits & Persyn), advocaat en erkend bemiddelaar in burgerlijke en handelszaken
 

Na overleg met de balies van West- en Oost-Vlaanderen, dat resulteerde in een protocol van 20 juni 2019, installeerde de ondernemingsrechtbank Gent met ingang van 1 september 2019 bij wijze van pilootproject in Brugge en Gent een 'schikkingskamer' die eenmaal per maand zetelt en waarnaar de voorzitter van de inleidingskamer zaken kan verzenden die volgens welomschreven criteria in aanmerking komen voor verzoening of gerechtelijke bemiddeling. Na even te zijn afgevoerd werd de schikkingskamer vanaf september 2021 nieuw leven ingeblazen, zij het omwille van organisatorische beperkingen enkel in Brugge.

De cijfers tonen aan dat de schikkingskamer werkt (in alle betekenissen):
 

Het verloop is bovendien efficiënt én snel. Op verzoek van partijen of ambtshalve wanneer zich daarvoor voldoende indicatoren aandienen, verwijst de voorzitter op de inleidingszitting door naar de schikkingskamer (5de kamer). Daar wordt de zaak op de eerstvolgende zitting opgeroepen met toepassing van art. 754 Ger. W. (de laatste vrijdag van de maand). En dan zijn er verschillende mogelijkheden:

• partijen komen tot een akkoord wat in een PV kan gegoten worden;
• partijen staan dicht bij een akkoord in welk geval de zaak op vaste datum kan verdaagd worden, steeds voor de schikkingskamer;
• partijen staan ver van maar ambiëren niettemin nog steeds een akkoord; de aanstelling van een gerechtelijk bemiddelaar om de onderhandelingen te faciliteren kan dan zinvol zijn;
• ook kan de schikkingskamer voorlopige maatregelen opleggen zoals de betaling van een provisie in afwachting van verdere onderhandelingen of bemiddeling, of kan zij een 'mini-expertise' bevelen of een technisch deskundige aanstellen al dan niet met bemiddelingsopdracht;
• wanneer een akkoord niet onmiddellijk te verwachten valt, kan de schikkingskamer op voorstel van partijen of ambtshalve een beschikking verlenen bij toepassing van art. 747 Ger. W.;
• …

Nauwelijks bekend (of toch nauwelijks beseft) is dat de schikkingskamer ook op eenvoudig schriftelijk verzoek rechtstreeks kan gevat worden met toepassing van artikel 731, tweede lid Ger. W., d.i. de klassieke verzoeningsprocedure die het monopolie van de vredegerechten lijkt te zijn maar dat helemaal niet is. Natuurlijk mag in dit geval nog geen formele procedure opgestart zijn. Het dossier zal ook nog geen klassiek rolnummer toegewezen krijgen (het wordt een zogeheten M-dossier) en zal afsluiten met een PV van minnelijk akkoord of van niet-verzoening.

Interessant nog om weten is dat de ondernemingsrechtbank erop toeziet dat wie de zaak behandelde in de schikkingskamer, niet de behandelende rechter is wanneer de zaak toch nog op de klassieke wijze moet worden beslecht. De behandeling door de schikkingskamer gebeurt overigens vertrouwelijk zonder dat formeel akte genomen wordt van verklaringen van partijen. Ook wordt er niet gepleit. Wel worden standpunten, belangen, opties tot oplossingen, … uitgewisseld.

Essentieel om weten – het zou eigenlijk niet moeten gezegd worden – is dat een verzoening of een  bemiddeling in essentie een door de rechter of een bemiddelaar gefaciliteerde onderhandeling is. De aanwezigheid van partijen zelf en hun engagement én dat van hun advocaten om het ten volle een kans te geven is dan ook essentieel. Dit wordt in de oproepingsbrief aan partijen en hun advocaten ook uitdrukkelijk aangegeven en toegelicht maar zonder dat dit een formeel bevel tot persoonlijke verschijning is.

Dat de ondernemingsrechtbank Gent, afdeling Brugge op eigen initiatief en met beperkte middelen een schikkingskamer installeerde hoeft daarom geen lof te verdienen. Zij zal wellicht voldoening halen uit het feit dat andere rechtbanken volgen. Het initiatief verdient wel dat de advocatuur het met open vizier omarmt en maximaal benut. En wie dit absoluut verdienen zijn hun cliënten die immers zelden rechtzoekenden zijn maar meestal oplossingszoekenden.